Rentgenodiagnostyka – czyli zdjęcia RTG w stomatologii

Lekarz stomatolog zajmujący się diagnostyką zębów sięga po wiele testów oraz prób, ale wykonuje też zdjęcia rentgenowskie. Po co one są?

W stomatologii najczęściej wykonujemy trzy rodzaje zdjęć.: zdjęcia punktowe, pantomogram oraz tomografię stożkowa nazywaną w skrócie CBCT. Zdjęcie punktowe pokazuje nam w projekcji 2D dany ząb, jego „wnętrze”, usytuowanie w kości, kość otaczającą go oraz ozębną. Możemy dzięki temu dostrzec anomalia, zmiany około wierzchołkowe, zmiany próchnicowe, czy zmiany na tle periodentopatii. Używa się go również przed ekstrakcjami zębów, żeby zobaczyć budowę anatomiczną korzeni i lepiej się przygotować do usunięcia oraz w trakcie leczenia endodontycznego, żeby ocenić przebieg, czy długość kanału oraz prawidłowe wypełnienie go. Jednak czasami ze względu na jednopłaszczyznową projekcję nie wystarcza ono do całkowitej oceny sytuacji klinicznej. Wtedy zlecane jest sporządzenie zdjęcia CBCT w projekcji 3D. Dzięki takiemu obrazowaniu możemy ząb obracać w każdej płaszczyźnie, pociąć go na kawałki i zgłębić czy to skomplikowaną strukturę kanałów, czy to dokładne usytuowanie zęba względem kanału żuchwy czy zatoki, dopatrzeć się zmian okołowierzchołkowych występujących w miejscach niewidocznych na zdjęciu 2D.

Skoro jest ona dużo dokładniejsze dlaczego nie jest wykonywane w pierwszym rzucie? Po pierwsze dostępność. Prawie każdy gabinet stomatologiczny wyposażony jest w aparat RTG do wykonywania zdjęć punktowych, a tylko nieliczne mają tomograf na stanie. Po drugie zdjęcie 2D w większości przypadków jest wystarczającą pomocą do diagnostyki i leczenia zębów. Po trzecie dawka promieniowania, przy wykonywaniu zdjęcia punktowego dawka promieniowania potrzebnego do jego wykonania wynosi maksymalnie 5uSv. Natomiast podczas wykonywania cbct jest 30 krotnie wyższa i maksymalnie wynosi do 150uSv.

Z tego powodu zdjęcie CBCT zarezerwowane jest do wyjątkowych przypadków, kiedy korzyść płynąca z wykonanego zdjęcia jest wyższa, niż poniesione ryzyko. Ostatnim zdjęciem rutynowo wykonywanym w stomatologii jest zdjęcie pantomograficzne. Służy ono do oceny wszystkich zębów znajdujących się w jamie ustnej, mamy pogląd na całą kość żuchwy i szczęki, często widoczne są też zatoki i stawy skroniowo-żuchwowe. Dzięki systematycznemu przesiewowemu wykonywaniu tych zdjęć możemy we wstępnej fazie wyłapać patologie w obrębie jamy ustnej i rozpocząć leczenie na długo przed pojawieniem się bólu. Zdjęcie takie dobrze jest wykonać profilaktycznie raz na 2-3 lata lub w sytuacji, kiedy zleci to lekarz (rozszerzenie diagnostyki). Podsumowując zdjęcia w stomatologii stanowią nieodłączny element leczenia i są niezbędne do prawidłowego jego przebiegu.