Czym w zasadzie jest fluor? Szkodzi czy pomaga? Na te pytania znajdą Państwo odpowiedź w naszym artykule.
Zacznijmy od samej definicji fluoru - jest to pierwiastek chemiczny z grupy fluorowców. Występuje najczęściej w postaci fluorku, ponieważ w tej formie najprościej wchodzi w reakcje chemiczne.
W organizmie ludzkim możemy go spotkać w zębach oraz w kościach pod postacią fluoroapatytu. Jest to jednakże pierwiastek o małym zakresie terapeutycznym, co oznacza, że łatwo go przedawkować, a zbyt duża dawka fluoru, zwłaszcza podawana endogennie, jest toksyczna dla człowieka, może spowodować fluorozę lub zatrucie fluorem, jednakże jego niedobór również nie wpływa korzystnie na organizm.
Badania dowiodły, że zęby zaraz po wyrżnięciu nie są jeszcze w pełni zmineralizowane ( zachodzi zjawisko posterupcyjnego dojrzewania szkliwa), co oznacza, że są podatne na działanie czynników kriogennych, takich jak węglowodany, dlatego tak ważne jest, aby dziecko już od pierwszego zęba w jamie ustnej używało past z fluorem. Stężeniem minimalnym kariostatycznym, czyli takim, które zatrzymuje próchnice jest 1000 p.p.m.F- .
Uważa się, że szkliwo w pełni dojrzewa dopiero około 25 roku życia! Fluor wbudowuje się w szkliwo i wytwarza fluoroapatyt oraz na zewnętrznej części zęba tworzy fluorek wapnia. Fluoroapatyt wzmacnia szkliwo oraz uodparnia go na działanie kwasów. Natomiast fluorek wapnia działa jak magazyn. W momencie spadku pH jamy ustnej uwalnia jony fluoru, które następnie wbudowują się w szkliwo w postaci wyżej wspomnianego fluoroapatytu. Jednak to nie jest jedyne działanie przeciwpróchnicze fluoru. Działa on również na bakterie bytujące w jamie ustnej. Blokuje enzymy bakteryjne przetwarzające cukier w kwasy, dzięki czemu nie oddziaływują one destrukcyjnie na nasze szkliwo. Co więcej zaburza transport węglowodanów do komórek bakteryjnych co uniemożliwia bakterią wzrost oraz rozmnażanie, czyli działa bakteriostatycznie.
Podsumowując współczesna stomatologia opiera profilaktykę przeciwpróchniczą na dwóch filarach: edukacji pacjenta oraz fluoryzacji zębów. Odpowiadając na pytanie zadane w tytule: fluor jest naszym przyjacielem, jednakże może stać się wrogiem przez niewłaściwe jego stosowanie.
2. D. Piątkowska; „ Kariologia współczesna. Postępowanie kliniczne”, Med. Tour Press International Sp. zo.o. 2009. s. 139 -143
3. D. Olczak – Kowalczyk; J. Szczepańska; U. Kaczmarek.: „ Współczesna stomatologia wieku rozwojowego”, Med. Tour Press International Sp. z o.o. Otwock 2017. s. 403 - 405
W organizmie ludzkim możemy go spotkać w zębach oraz w kościach pod postacią fluoroapatytu. Jest to jednakże pierwiastek o małym zakresie terapeutycznym, co oznacza, że łatwo go przedawkować, a zbyt duża dawka fluoru, zwłaszcza podawana endogennie, jest toksyczna dla człowieka, może spowodować fluorozę lub zatrucie fluorem, jednakże jego niedobór również nie wpływa korzystnie na organizm.
Jak stosować fluor?
Stosować fluor w umiarze jak każdy inny pierwiastek, czy związek chemiczny. Nawet życiodajna woda w zbyt dużych ilościach może doprowadzić do poważnych skutków ubocznych a w najgorszym wypadku śmierci. Optymalne stężenie fluoru w wodzie pitnej wynosi około 1 mg/l (czyli 1 p.p.m.). Fluor działa przeciwpróchniczo zarówno w fazie rozwoju, jak i formowania zęba, czyli w tak zwanym okresie przederupcyjnym, jak i po jego ukazaniu się w jamie ustnej. Mechanizm przederupcyjny dojrzewania szkliwa jest oparty na działaniu endogennym fluoru. Oznacza to, że działa wtedy fluor pobierany do naszego organizmu przy okazji spożywania pokarmów, picia wody czy jego suplementacji w postaci tabletek. Umożliwia on prawidłowe formowanie szkliwa.Badania dowiodły, że zęby zaraz po wyrżnięciu nie są jeszcze w pełni zmineralizowane ( zachodzi zjawisko posterupcyjnego dojrzewania szkliwa), co oznacza, że są podatne na działanie czynników kriogennych, takich jak węglowodany, dlatego tak ważne jest, aby dziecko już od pierwszego zęba w jamie ustnej używało past z fluorem. Stężeniem minimalnym kariostatycznym, czyli takim, które zatrzymuje próchnice jest 1000 p.p.m.F- .
Uważa się, że szkliwo w pełni dojrzewa dopiero około 25 roku życia! Fluor wbudowuje się w szkliwo i wytwarza fluoroapatyt oraz na zewnętrznej części zęba tworzy fluorek wapnia. Fluoroapatyt wzmacnia szkliwo oraz uodparnia go na działanie kwasów. Natomiast fluorek wapnia działa jak magazyn. W momencie spadku pH jamy ustnej uwalnia jony fluoru, które następnie wbudowują się w szkliwo w postaci wyżej wspomnianego fluoroapatytu. Jednak to nie jest jedyne działanie przeciwpróchnicze fluoru. Działa on również na bakterie bytujące w jamie ustnej. Blokuje enzymy bakteryjne przetwarzające cukier w kwasy, dzięki czemu nie oddziaływują one destrukcyjnie na nasze szkliwo. Co więcej zaburza transport węglowodanów do komórek bakteryjnych co uniemożliwia bakterią wzrost oraz rozmnażanie, czyli działa bakteriostatycznie.
Fluor - podsumowanie
Podsumowując współczesna stomatologia opiera profilaktykę przeciwpróchniczą na dwóch filarach: edukacji pacjenta oraz fluoryzacji zębów. Odpowiadając na pytanie zadane w tytule: fluor jest naszym przyjacielem, jednakże może stać się wrogiem przez niewłaściwe jego stosowanie.
Bibliografia:
1.Z.Jańczuk, U.Kaczmarek, M.Lipski; „Stomatologia zachowawcza z endodoncją. Zarys kliniczny.” PZWL, Warszawa 2015. s. 174 - 1752. D. Piątkowska; „ Kariologia współczesna. Postępowanie kliniczne”, Med. Tour Press International Sp. zo.o. 2009. s. 139 -143
3. D. Olczak – Kowalczyk; J. Szczepańska; U. Kaczmarek.: „ Współczesna stomatologia wieku rozwojowego”, Med. Tour Press International Sp. z o.o. Otwock 2017. s. 403 - 405
