W okolicy zębów trzonowych pojawiają się nowe zęby, których nie powinno tam być? To miejsce jest częstą lokalizacją zęba dodatkowego. To właśnie hiperdoncja, czyli wzrost większej liczby zębów. Co należy zrobić, gdy znajdziemy taki ząb? Czy hiperdoncja jest groźna? Jak wygląda leczenie?
Hiperdoncja − co to jest?
Według normy nasze uzębienie powinno składać się z 20 zębów mlecznych i 32 zębów stałych. Jeśli w danej grupie zębowej występują w większej liczbie − mówimy o hiperdoncji. To zaburzenie rozwojowe, które skutkuje wzrostem dodatkowych (lub nadliczbowych) zębów.
Zwykle dotyczy to zębów stałych, jednak czasem pojawia się w uzębieniu mlecznym. W większości przypadków ten problem dostrzegamy w obrębie szczęki. Dwukrotnie częściej dotyczy on mężczyzn niż kobiet. Czy należy obawiać się hiperdoncji? Jak ją leczyć?
Hiperdoncja − objawy
Głównym objawem hiperdoncji jest większa liczba zębów w jamie ustnej. Zazwyczaj odnajdziemy je w przednim odcinku szczęki lub w okolicy zębów siecznych. Często dodatkowe uzębienie znajdziemy również obok zębów trzonowych − tzw. zęby zatrzonowe.
Często wraz z hiperdoncją możemy zaobserwować zmiany w estetyce uzębienia. Może wystąpić stłoczenie zębów i przesunięcia. Hiperdoncja powoduje między innymi diastemę, czyli charakterystyczną przerwę między jedynkami. Może również zablokować poprawne wyrzynanie się innego zęba.
Przyczyny hiperdoncji
Hiperdoncja polega na nadmiernej aktywności listewki zębowej. Zaobserwowano, że często współwystępuje z wieloma chorobami i wadami wrodzonymi. Uznaje się je za warunki sprzyjające lub przyczynę tego zaburzenia. Czynniki, które sprzyjają hiperdoncji to:
- dysplazja obojczykowo-czaszkowa,
- zespół Downa,
- zespół Aperta,
- zespół Ehlersa-Danlosa,
- zespół Crouzona,
- zespół LEOPARD,
- zespół Gardnera,
- zespół Franceschettiego,
- zespół Halllermanna-Streiffa,
- rozszczep wargi,
- rozszczep wyrostka zębodołowego,
- rozszczep podniebienia.
Hiperdoncja − rodzaje
Przebieg hiperdoncji zależy od jej rodzaju − wyróżniamy trzy typy tego zaburzenia. To między innymi:
- hiperdoncja prawdziwa (rzeczywista) − nadliczbowe lub dodatkowe zęby stałe. To więcej zawiązków zębów danego typu, niż powinno występować naturalnie;
- hiperdoncja rzekoma (pozorna) − dzieje się, gdy ząb mleczny pozostaje w jamie ustnej, a jednocześnie wyrznęły się już zęby stałe;
- trzecie ząbkowanie − to nie to samo, co „trzecie zęby u człowieka”. To rzadkie zjawisko, w którym po usunięciu zębów stałych, wyrzynają się kolejne − tak zwane zęby zatrzymane (niewyrznięte).
Niektórzy dzielą również hiperdoncję na prostą i mnogą:
- hiperdoncja prosta − występuje tylko jeden dodatkowy (bądź nadliczbowy) ząb w podniebieniu;
- hiperdoncja mnoga − zęby na podniebieniu pojawiają się w większej liczbie.
Każdy typ zaburzenia przebiega trochę inaczej i może być łatwiejszy lub trudniejszy do dostrzeżenia.
Typy zębów w hiperdoncji
Podobnie jak sam przebieg hiperdoncji, zęby dzielą się pod dwoma względami: formy i położenia w jamie ustnej. Pierwszy podział to wymienione wcześniej nadliczbowe i dodatkowe zęby. Czym się różnią?
- zęby dodatkowe − rozwinięte poprawnie, wyrznięte, o odpowiedniej budowie;
- zęby nadliczbowe − o nieprawidłowej budowie, często niewyrnięte, zniekształcone.
Pod względem lokalizacji danego rodzaju uzębienia, wyróżnia się:
- zęby pośrodkowe − znajdziemy je w obrębie siekaczy, w linii pośrodkowej pomiędzy jedynkami;
- zęby zatrzonowe − jak wskazuje nazwa, znajdują się za zębem trzonowym, dokładniej trzecim, czyli znaną „ósemką”. Mogą występować po jego stronie językowej;
- zęby przytrzonowe − występują tam, gdzie zęby trzonowe, między dwoma pierwszymi zębami lub drugim a trzecim. Znajdują się po stronie policzkowej bądź językowej i zwykle występują symetrycznie (po obu stronach szczęki czy żuchwy).
Wpływ hiperdoncji na zęby mleczne i stałe
Nadmiar zębów mlecznych jest nieszkodliwy dla dziecka. Dlaczego? Prędzej czy później, zęby mleczne wypadną. Nie ma więc konieczności przeprowadzenia zabiegu ich usuwania. Nie powstaną żadne negatywne konsekwencje związane z zębami nadliczbowymi tego typu. Warto jednak wybierać się z dzieckiem na regularne konsultacje stomatologiczne.
Dodatkowe zalążki zębowe mogą być zagrożeniem jedynie, gdy występują w uzębieniu stałym. Leczenie będzie wtedy wymagane, by uniknąć groźnych skutków hiperdoncji. Tak jak w uzębieniu mlecznym nie ma się czym obawiać, tak nadliczbowe zęby stałe mogą być niebezpieczne. Ząb pośrodkowy np. może spowodować nieprawidłowe wyrzynanie się zębów stałych. Obecność zębów nadliczbowych wywołuje także:
- skłonność do chorób przyzębia,
- nieprawidłowe ułożenie żuchwy,
- powstawanie torbieli szczęk,
- przerost wędzidełka wargi górnej,
- zaburzenie kolejności wyrzynania,
- problemy w trakcie ortodontycznego zamykania szpar.
Jeśli zauważymy opóźnione wyrzynanie zębów stałych − wybierzmy się do stomatologa. Zęby nadliczbowe mogą wywołać poważne konsekwencje.
Hiperdoncja − jak leczyć zęby nadliczbowe?
Leczenie hiperdoncji rozpoczyna się od wykonania zdjęć radiologicznych. W przypadku hiperdoncji stałych zębów zwykle dokonuje się ich usunięcia. Decyzje podejmuje się na podstawie rozwinięcia korzeni sąsiednich zębów oraz wieku pacjenta. Taki zabieg zawsze wykonuje lekarz stomatolog. Jest trudniejszy niż dokonanie zwykłej ekstrakcji. To przez nietypowy kształt, stłoczenie zębów oraz ich umiejscowienie. Jednak chirurgia stomatologiczna dzięki odpowiednim narzędziom sprosta każdemu usunięciu zęba. W przypadkach większej liczby zębów wyrwanych należy również zdecydować się na leczenie ortodontyczne.
FAQ:
Czym jest hiperdoncja?Hiperdoncja to zaburzenie rozwojowe polegające na wzroście zębów nadliczbowych lub dodatkowych.
Jakie są rodzaje zębów w hiperdoncji?Wyróżnia się zęby nadliczbowe (o nieprawidłowej budowie) i dodatkowe (poprawnie rozwinięte). Ze względu na umiejscowienie są to też zęby pośrodkowe, zatrzonowe i przytrzonowe.
Jak leczyć hiperdoncję?Leczenie hiperdoncji zwykle polega na usunięciu dodatkowych zębów i pozostawieniu jedynie normalnych zębów stałych. Często po ekstrakcji należy udać się do ortodonty.
