Zęby stałe u dzieci są ważne nie tylko ze względów estetycznych, ale również funkcjonalnych i psychospołecznych. W przypadku nagłego urazu, który prowadzi do wybicia zęba, replantacja staje się kluczowym postępowaniem, które może uratować uśmiech dziecka.
Czym jest replantacja?
To działanie, które polega na umieszczeniu wybitego zęba z powrotem w zębodole. W przypadku zębów stałych u dzieci, replantacja jest szczególnie istotna, ponieważ szybkie przeprowadzenie jej zwiększa prawdopodobieństwo ponownego “wrośnięcia” zęba w zębodół oraz zachowania jego żywotności. Wybitych zębów mlecznych nie poddajemy replantacji.
Co robić gdy dojdzie do wypadku?
Jeśli dziecko doświadczy nagłego urazu, który skutkuje wybiciem zęba stałego, natychmiastowe działanie może znacznie wpłynąć na sukces replantacji. W tym celu dziecku oraz rodzicom radzimy aby:
- Zachować spokój- zarówno dziecko, jak i osoba udzielająca pomocy powinny zachować spokój. To pozwoli na skuteczne i precyzyjne działanie.
- Nie wkładać zęba na jego miejsce- tym działaniem powinien zająć się stomatolog. Jednak, gdy w przypływie emocji, rodzic albo dziecko umieszczą już ząb w zębodole, nie wyciągajcie go ponownie.
- Ważny jest czas- replantacja zęba przeprowadzona do godziny od czasu jego wybicia zwiększa szansę na powrót żywotności zęba. Z każdą minutą powyżej godziny szansa ta znacznie maleje.
- Przechować i dostarczyć ząb do gabinetu stomatologicznego w odpowiedniej formie:
- nie dotykamy wybitego zęba za korzeń- staramy się uchwycić ząb na jego koronę, czyli tą część zęba, która jest widoczna w jamie ustnej,
- przechowanie zęba w jamie ustnej- wybity ząb wkładamy do buzi dziecka pod język lub między dziąsło a policzek- ślina jest naturalnym medium utrzymującym ząb przy życiu,
- przechowanie zęba w pojemniku wypełnionym: solą fizjologiczną, mlekiem.
W gabinecie stomatologicznym
Pomoc doraźna w gabinecie stomatologicznym polega na jak najszybszym przeprowadzeniu replantacji. Po umieszczeniu zęba na miejscu należy go odpowiednio zabezpieczyć przed ponownym wypadnięciem. W tym celu stomatolog unieruchamia ząb przy pomocy specjalnej szyny przytwierdzonej do wybitego zęba oraz jego sąsiadów. Szyna zakładana jest w jamie ustnej na czas około 2 tygodni- jest to najważniejszy okres decydujący o tym, czy z ząb zachowa swoją żywotność czy nie.
Aby zwiększyć prawdopodobieństwo sukcesu w leczeniu zaleca się, aby w czasie noszenia szyny:
- stosować miękką dietę,
- oczyszczać zęby miękką szczoteczką,
- płukać jamę ustną 2 razy dziennie preparatem zawierającym 0,1% chlorheksydyny.
Po upływie dwóch tygodni i ściągnięciu szyny ocenia się stan żywotności zęba. W przypadku zakończenia leczenia powodzeniem konieczne jest przeprowadzanie częstych kontroli stomatologicznych sprawdzających czy sytuacja nie uległa zmianie tzn. w pierwszym roku po urazie: przez pierwszy miesiąc raz w tygodniu, następnie jednorazowo po 3,6 i 12 miesiącach od urazu. W późniejszym czasie starczą kontrole nie częstsze niż 1 na rok.
Nie można zapomnieć także, że replantacja zęba może nieść za sobą pewnie powikłania. Należą do nich:
- zwężenie światła kanału wewnątrz zęba (tzw. obturacja)- utrudnia to potencjalne późniejsze leczenie kanałowe,
- ryzyko resorpcji zewnętrznej korzenia- czyli “zanik” korzenia, od jego zewnętrznej strony kontaktującej się z kością,
- ankyloza- czyli “przyrastanie” korzenia zęba do kości wyrostka.
Czasem bywa i tak, że pomimo starań stomatologa jak i pacjenta uratowanie zęba jest niemożliwe i po pewnym czasie dojdzie do jego obumarcia. Wtedy taki ząb należy poddać leczeniu kanałowemu.
Profesjonalny dentysta będzie w stanie ocenić stan zęba, zastosować odpowiednie środki zaradcze i udzielić wskazówek dotyczących dalszej opieki. Wnioski można wyciągnąć z jednego prostego przesłania – czas jest kluczowy w przypadku replantacji zęba stałego u dziecka. Natychmiastowe działanie, nawet w warunkach domowych, może znacząco wpłynąć na sukces leczenia.
