Nadwrażliwość zębów to częsta dolegliwość, która może dotknąć każdego, niezależnie od wieku. Ból związany z nadwrażliwością zębów pojawia się najczęściej w odpowiedzi na bodźce — zimne, gorące, kwaśne lub słodkie pokarmy. W niektórych przypadkach ból ten może być krótkotrwały i sporadyczny, jednak dla wielu pacjentów staje się problemem ciągłym, znacznie obniżającym jakość życia.
Ciągła nadwrażliwość zębów to objaw, który skłania pacjentów do szukania pomocy stomatologicznej. Wyjaśniamy przyczyny nadwrażliwości, jej najczęstsze objawy oraz dostępne metody leczenia i profilaktyki.
Nadwrażliwość zębów – przyczyny
Nadwrażliwość zębów jest najczęściej wynikiem odsłonięcia zębiny, czyli warstwy tkanki zęba znajdującej się pod szkliwem. Szkliwo to najbardziej zewnętrznie położona tkanka twarda zęba. Zębina składa się z mikroskopijnych kanalików, które prowadzą bezpośrednio do miazgi zęba, w której znajdują się nerwy. Kiedy szkliwo, które chroni te kanaliki, ulega uszkodzeniu, bodźce zewnętrzne mogą bezpośrednio pobudzać nerwy, wywołując ból.
Najczęstsze przyczyny nadwrażliwości zębów to:
- Zła metoda szczotkowania zębów
- Erozja kwasowa
- Zgrzytanie zębami (bruksizm)
- Zabiegi stomatologiczne
Wiele osób używa szczoteczek do zębów o źle dobranej twardości włosia, szczotkuje zęby zbyt intensywnie oraz dodatkowo wykonuje przy tym niepoprawne ruchy, a to prowadzi do mechanicznego ścierania szkliwa. Z czasem szkliwo staje się cieńsze, a zębina bardziej narażona na działanie bodźców zewnętrznych. W efekcie może pojawić się nadwrażliwość zębów.
Spożywanie dużych ilości kwaśnych pokarmów i napojów (np. cytrusów, napojów gazowanych, octu, czy kawy), może prowadzić do chemicznej erozji szkliwa (“rozpuszczania” szkliwa). Kwasy osłabiają zewnętrzną warstwę szkliwa zębów, prowadząc do odsłonięcia zębiny i wystąpienia bólu.
Osoby cierpiące na bruksizm, czyli niekontrolowane zgrzytanie zębami, mogą doświadczać nadwrażliwości. Mechaniczne ścieranie zębów prowadzi do uszkodzenia szkliwa, a tym samym odsłonięcia zębiny.
Nadwrażliwość zębów po usuwaniu kamienia, czy wybielaniu zębów jest stosunkowo powszechna. Procesy te mogą tymczasowo osłabić szkliwo, przez co zęby są wrażliwsze na zmiany temperatury, czy kontakt z kwaśnymi pokarmami. Zazwyczaj nadwrażliwość tego typu ustępuje po kilku dniach, jednak w niektórych przypadkach może utrzymywać się dłużej i wymagać interwencji dentysty.
Objawy nadwrażliwości zębów
Objawy nadwrażliwości zębów są dość charakterystyczne i łatwo je rozpoznać. Pacjenci najczęściej skarżą się na ostry, krótki ból pojawiający się w odpowiedzi na różne bodźce, który znika chwilę po zaprzestaniu działania bodźca.
- Reakcja na zimno i gorąco
- Reakcja na kwaśne i słodkie pokarmy
- Ból przy dotyku
Nadwrażliwość zębów na zimno to jedna z najczęstszych dolegliwości zgłaszanych przez pacjentów. Spożywanie zimnych napojów, czy wdychanie zimnego powietrza może wywołać natychmiastowy, ostry ból. Podobnie może działać kontakt z gorącymi napojami lub potrawami.
Kolejnym objawem nadwrażliwości jest ból wywołany przez spożywanie kwaśnych i słodkich pokarmów. Owoce cytrusowe, soki owocowe, napoje gazowane czy słodycze mogą wywołać nieprzyjemne doznania u osób z nadwrażliwością.
W niektórych przypadkach nadwrażliwość zębów objawia się bólem podczas szczotkowania zębów lub używania nici dentystycznej. Dotyk szczoteczki lub nici może wywołać krótkotrwały, ostry ból, który znacznie utrudnia codzienną higienę jamy ustnej.
Nadwrażliwość zębów – co pomaga?
Najłatwiejszym sposobem na to, by uniknąć nadwrażliwości, jest profilaktyka, która odgrywa ważną rolę w zapobieganiu jej powstawania. Jeśli jednak nadwrażliwość już występuje, należy podjąć kroki mające na celu wzmocnienie szkliwa oraz ochronę zębów przed dalszym uszkodzeniem.
Pierwszym krokiem jest dobór odpowiednich produktów do higieny jamy ustnej. Stosowanie past do zębów przeznaczonych dla osób z nadwrażliwością zębów może znacznie złagodzić objawy. Pasty te zawierają składniki, które pomagają blokować otwarte kanaliki w zębinie, zmniejszając tym samym ból.
Szczotkowanie zębów to kolejny ważny element profilaktyki. Zbyt intensywne szczotkowanie, zła technika szczotkowania lub stosowanie twardych szczoteczek może przyczynić się do dalszego uszkodzenia szkliwa. Staraj się stosować szczoteczki o miękkim włosiu i delikatnie szczotkować zęby, aby nie narazić szkliwa na uszkodzenia mechaniczne. Warto pamiętać o tym, aby na wizycie u stomatologa zapytać swojego dentystę o pomoc w doborze odpowiedniej pasty, szczoteczki oraz pokazaniu odpowiedniej techniki szczotkowania i nitkowania zębów.
W walce z nadwrażliwością może też pomóc unikanie kwaśnych pokarmów i napojów. A jeśli już spożywamy kwaśne produkty, warto przepłukać usta wodą, aby zneutralizować działanie kwasów. Ograniczenie spożycia napojów gazowanych, soków owocowych oraz cytrusów może znacząco zmniejszyć ryzyko erozji szkliwa. Ważną rzeczą jest, aby pamiętać, o tym, że nie należy myć zębów do 30 minut od konsumpcji.
Fluoryzacja to skuteczna metoda wzmacniania szkliwa i ochrony zębów przed nadwrażliwością. Fluor, stosowany w formie past do zębów, płukanek czy żeli aplikowanych przez stomatologa, pomaga w naprawie szkliwa i zmniejsza jego podatność na uszkodzenia.
W przypadku osób cierpiących na zgrzytanie zębami (bruksizm), stomatolog może zalecić stosowanie nakładek ochronnych, które chronią szkliwo przed nadmiernym ścieraniem podczas snu. Ochrona zębów przed zgrzytaniem to ważny krok w zapobieganiu nadwrażliwości.
Nadwrażliwość zębów – jak leczyć?
Leczenie nadwrażliwości zębów zależy od jej przyczyny oraz stopnia nasilenia. W wielu przypadkach stosowanie odpowiednich past do zębów, odpowiednia metoda szczotkowania oraz unikanie kwaśnych pokarmów mogą znacznie zmniejszyć objawy. Jednak w przypadku zaawansowanej nadwrażliwości konieczna może być interwencja stomatologiczna.
W przypadku pacjentów z zaawansowaną nadwrażliwością spowodowaną znaczną utratą tkanek twardych zęba (szkliwa) lub recesją dziąseł (obniżeniu się dziąsła poniżej szyjkę zęba), stomatolog może zastosować lakiery ochronne lub wypełnienia. Lakiery te blokują otwarte kanaliki w zębinie, zapobiegając wnikaniu bodźców zewnętrznych i wywoływaniu bólu.
Pamiętaj, że nadwrażliwość zębów zazwyczaj nie ustępuje samoczynnie. Zwlekanie z wdrożeniem leczenia może tylko pogorszyć aktualny stan. Dlatego, jeśli w trakcie jedzenia lub picia towarzyszy Ci ostry ból, koniecznie umów się na konsultację stomatologiczną.
