Czym są pleśniawki?
Pleśniawki to zmiany w jamie ustnej wywołane infekcją grzybiczą, najczęściej przez drożdżaki z gatunku Candida albicans. Grzyby te są naturalnymi mieszkańcami ludzkiego organizmu i zazwyczaj nie powodują problemów zdrowotnych. Jednak w określonych warunkach mogą nadmiernie się rozmnażać, prowadząc do rozwoju infekcji grzybiczej.
Pleśniawki najczęściej występują u niemowląt, osób starszych, pacjentów z obniżoną odpornością, a także u osób noszących protezy zębowe lub leczonych antybiotykami przewlekle i w dużej ilości.
Przyczyny pleśniawek
Pleśniawki rozwijają się w wyniku zaburzenia równowagi mikroflory jamy ustnej. Do najczęstszych przyczyn należą:
1. Osłabienie odporności
- Choroby przewlekłe (np. cukrzyca, HIV, nowotwory) oraz stany osłabienia odporności sprzyjają infekcjom grzybiczym.
2. Stosowanie antybiotyków
- Antybiotyki mogą zaburzać równowagę flory bakteryjnej, co sprzyja namnażaniu grzybów.
3. Niewłaściwa higiena jamy ustnej
- Brak odpowiedniej higieny, szczególnie u osób z protezami, zwiększa ryzyko infekcji.
4. Stosowanie leków sterydowych
- Leki stosowane np. w astmie (wziewne kortykosteroidy) mogą prowadzić do infekcji grzybiczych, jeśli nie są właściwie używane.
5. Zaburzenia hormonalne
- Ciąża, menopauza czy inne zmiany hormonalne mogą zwiększać ryzyko pleśniawek.
Objawy pleśniawek
Objawy pleśniawek mogą się różnić w zależności od zaawansowania infekcji. Do najczęstszych należą:
1. Białe naloty w jamie ustnej
- Mogą występować na języku, podniebieniu, wewnętrznej stronie policzków czy dziąsłach. Naloty przypominają wyglądem grudki twarożku lub mleko.
2. Ból i pieczenie
- Pacjenci mogą odczuwać dyskomfort, szczególnie podczas jedzenia, mówienia lub mycia zębów.
3. Krwawienie
- Przy próbie usunięcia nalotu może dojść do uszkodzenia błony śluzowej i krwawienia.
4. Suchość w jamie ustnej i nieprzyjemny smak
- Infekcji często towarzyszy uczucie suchości oraz metaliczny posmak w ustach.
Leczenie pleśniawek
Leczenie pleśniawek polega na usunięciu infekcji grzybiczej oraz zapobieganiu jej nawrotom. W zależności od nasilenia objawów stosuje się:
1. Leki przeciwgrzybicze
- Preparaty miejscowe, takie jak nystatyna, klotrimazol czy mikonazol, są skuteczne w leczeniu pleśniawek. W cięższych przypadkach stosuje się leki doustne, np. flukonazol.
2. Higiena jamy ustnej
- Regularne mycie zębów, czyszczenie protez oraz stosowanie płukanek przeciwgrzybiczych pomagają w walce z infekcją.
3. Zmiana diety
- Ograniczenie spożycia cukrów prostych, które sprzyjają rozwojowi grzybów, może przyspieszyć leczenie.
4. Leczenie chorób podstawowych
- W przypadku współistniejących chorób, takich jak cukrzyca, kluczowe jest ich kontrolowanie.
Zapobieganie pleśniawkom
Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia pleśniawek, warto:
1. Dbać o higienę jamy ustnej
- Codziennie szczotkować zęby i język, używać nici dentystycznych i odpowiednich płukanek.
2. Czyścić protezy zębowe
- Protezy należy regularnie myć i dezynfekować, aby zapobiec namnażaniu drobnoustrojów.
3. Unikać nadmiernego stosowania antybiotyków
- Antybiotyki powinny być przyjmowane zgodnie z zaleceniami lekarza.
4. Płukać jamę ustną po stosowaniu sterydów wziewnych
- Pomoże to zmniejszyć ryzyko rozwoju infekcji.
5. Regularnie odwiedzać stomatologa
- Kontrola stanu jamy ustnej pozwala wcześnie wykryć i leczyć ewentualne problemy.
Pleśniawki a afty
Afta i pleśniawka to dwa różne schorzenia jamy ustnej, które mogą być mylone ze względu na objawy występujące w tej samej okolicy. Oto kluczowe różnice między nimi:
Czym jest afta?
Afta to bolesna, okrągła lub owalna nadżerka, lub owrzodzenie w jamie ustnej, najczęściej otoczone czerwonym rąbkiem zapalnym. Pojawia się zwykle na błonie śluzowej policzków, dziąsłach, języku lub wewnętrznej stronie warg.
Charakterystyka afty:
1. Wygląd:
- Okrągłe lub owalne owrzodzenie z żółtawobiałym, lub szarawym środkiem.
- Otoczone czerwoną obwódką zapalną.
2. Objawy:
- Ból nasilający się podczas jedzenia, picia, mówienia.
- Afty nie są pokryte nalotem grzybiczym.
3. Przyczyny:
- Mogą wynikać z urazu mechanicznego (np. gryzienie policzka), stresu, niedoborów witaminowych (witamina B12, żelazo, kwas foliowy) lub chorób autoimmunologicznych.
4. Czas trwania:
- Samoistnie goją się w ciągu 7–14 dni.
5. Lokalizacja:
- Najczęściej na błonie śluzowej policzków, języku lub wewnętrznej stronie warg.
Czym jest pleśniawka?
Pleśniawka to infekcja grzybicza wywołana przez Candida albicans. Objawia się białymi nalotami w jamie ustnej, które mogą pokrywać język, podniebienie, policzki, dziąsła i migdałki.
Charakterystyka pleśniawki:
1. Wygląd:
- Białe, kremowe lub żółtawe naloty, które można łatwo usunąć mechanicznie.
- Po usunięciu nalotu może pojawić się zaczerwienienie lub krwawienie.
2. Objawy:
- Uczucie pieczenia, suchości w jamie ustnej.
- Nieprzyjemny smak w ustach, metaliczny posmak.
- W przypadku rozległej infekcji może wystąpić ból podczas jedzenia lub mówienia.
3. Przyczyny:
- Zaburzenia równowagi mikroflory jamy ustnej (np. po antybiotykoterapii), osłabiona odporność, cukrzyca, stosowanie protez zębowych.
4. Czas trwania:
- Bez leczenia pleśniawki mogą się utrzymywać przez długi czas i nawracać.
5. Lokalizacja:
- Naloty pojawiają się na języku, podniebieniu, dziąsłach, wewnętrznej stronie policzków.
Jak odróżnić aftę od pleśniawki?
- Jeśli zmiana w jamie ustnej jest bolesną nadżerką z czerwoną obwódką i nie da się jej usunąć, to najprawdopodobniej jest to afta.
- Jeśli w jamie ustnej widoczne są białe naloty, które łatwo usuwają się mechanicznie, pozostawiając zaczerwienioną powierzchnię, to prawdopodobnie mamy do czynienia z pleśniawką.
Pleśniawki w jamie ustnej są uciążliwą, ale zazwyczaj łatwą do leczenia infekcją grzybiczą. Kluczowe znaczenie ma wczesne rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia, które pozwala na szybkie ustąpienie objawów. Regularna higiena jamy ustnej oraz dbałość o ogólny stan zdrowia są podstawowymi elementami zapobiegania tej dolegliwości. W przypadku wystąpienia pleśniawek warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym, laryngologiem lub stomatologiem, aby uniknąć powikłań i nawrotów infekcji.
