Piękny uśmiech i proste zęby pociechy to niejedyny efekt, który może przynieść noszenie aparatu ortodontycznego w młodym wieku. Systematyczne wizyty u ortodonty dla dzieci to także sposób na pozbycie się wady wymowy czy asymetrii twarzy. Co więcej, odpowiednio wczesne rozpoczęcie leczenia ortodontycznego może skończyć się tylko noszeniem aparatu zdejmowanego, a nie stałego. Dowiedz się, co i kiedy ma do zaoferowania najmłodszym ortodonta dziecięcy.
Kiedy zabrać dziecko do ortodonty pierwszy raz?
Rodzic ma wiele na głowie, dbając o zdrowie swojego dziecka, jednak dzięki odpowiedniej profilaktyce i szybkim reakcjom może uniknąć poważniejszych problemów. Jednym z jego zadań jest kontrola rozwoju uzębienia malucha, którą należy rozpocząć, już u przedszkolaków. Jeśli rodzic wcześniej sam nie zauważy symptomów, które powinny prowadzić do odwiedzenia gabinetu ortodontycznego, pierwszą wizytę zaleca się odbyć w wieku 7 lat.
Nie istnieje maksymalny wiek rozpoczęcia leczenia uzębienia u dzieci. Rozważając jednak decyzję o zabraniu najmłodszych do ortodonty czy stomatologa dziecięcego, zawsze należy pamiętać, że wady zębów i zgryzu dużo łatwiej i szybciej, a czasem wyłącznie można usunąć w dzieciństwie. Wynika to z trwającego wówczas rozwoju struktur tworzących zęby.
Zęby mleczne a leczenie ortodontyczne
Mleczaki mogą mieć wpływ na decyzję o zapisaniu pociechy do ortodonty dziecięcego. Po pierwsze ich przedwczesna utrata (czyli przed 5-6 rokiem życia) powinna zaniepokoić rodziców i skłonić ich do konsultacji z lekarzem. Dużo częściej poruszaną kwestią jest jedna to, czy leczenie ortodontyczne można rozpocząć, gdy zęby mleczne jeszcze nie wypadły. Jeśli rodzic zauważy objawy, które zostaną wymienione niżej, wizytę można, a wręcz powinno się zaplanować jeszcze przed wyrośnięciem uzębienia stałego. Wczesne leczenie ortodontyczne można bowiem przeprowadzać, gdy w jamie ustnej nadal znajdują się mleczaki, jeśli może to zahamować pogłębianie się wady zgryzu. Ponadto można wówczas uniknąć konieczności usuwania zębów stałych ze względu na założenie aparatu, a także skomplikowanego i długotrwałego leczenia w przyszłości.
Wady zgryzu - kiedy skonsultować się z ortodontą dla dzieci?
Nie każdy rodzic wie, że sytuacje, w których potrzebny jest ortodonta dziecięcy, nie ograniczają się do wyraźnie widocznych wad zgryzu. W zachowaniu lub wyglądzie najmłodszych można wyróżnić szereg objawów, które pomogą rodzicom zdiagnozować potrzebę wizyty u ortodonty:
- oddychanie przez usta, stale otwarta buzia lub trudność w zamykaniu ust;
- trudności w odgryzaniu i żuciu pokarmu;
- częste zaciskanie zębów lub zgrzytanie;
- przedwczesna utrata zębów mlecznych (np. w wyniku próchnicy lub wypadku);
- krzywo rosnące zęby;
- nadmierne stłoczenie zębów;
- brak miejsca na wyrastające zęby stałe;
- duże przerwy między zębami;
- widoczna asymetria twarzy;
- nadmiernie cofnięta lub wysunięta broda lub warga;
- wystające górne przednie zęby;
- odwrotny zgryz - zęby dolne przed górnymi;
- zgryz krzyżowy - wąski górny lub dolny łuk zębowy.
Leczenie ortodontyczne dzieci a wady wymowy
Wizytę u ortodonty może zalecić nie tylko stomatolog dziecięcy, ale także logopeda. Wady wymowy oraz zgryzu, m.in. seplenienie, czy tzw. zgryz otwarty, są bowiem często nierozerwalnie połączone.
Pierwszym krokiem w przypadku zauważenia nieprawidłowej wymowy jest właśnie udanie się do logopedy, który oceni, czy problemy z poprawnym wypowiadaniem głosek kwalifikują się do leczenia przez ortodontę dziecięcego. Żeby jednak temu zapobiec, rodzice mają za zadanie próbować oduczyć malucha złych nawyków, takich jak przedłużone ssanie smoczka, a następnie kciuka. Warto też zniechęcać najmłodszych do obgryzania paznokci czy końców ołówków i długopisów. Jeśli jednak nie przyniesie to efektu, wówczas połączenie terapii logopedycznej z działaniami ortodonty dziecięcego będzie właściwym wyborem.
Ortodonta dziecięcy - pierwsza wizyta
Rodzic powinien przede wszystkim starać się przekonać malucha, że będzie to spotkanie spokojne i bezbolesne. Żeby konsultacja była jak najbardziej owocna, zaleca się wykonanie zdjęcia pantomograficznego.
Zdjęcie pantomonograficzne ilustruje struktury okolicy jamy ustnej za pomocą promieni rentgenowskich. Cena wykonania prześwietlenia zębów nie jest wysoka. Na badanie należy się udać ze skierowaniem od stomatologa dziecięcego. Pantomogram pozwoli ortodoncie dziecięcemu na zobaczenia nie tylko struktury uzębienia, ale także kości żuchwy, szczęki, zatoki szczękowej, podniebienia twardego oraz stawów skroniowo-żuchwowych.
Przed wizytą należy zachęcić dziecko do jak najdokładniejszego umycia zębów - to właściwie wszystko, jeśli chodzi o przygotowania. Reszta leży już w rękach ortodonty, który podczas wizyty może zalecić wykonanie innych potrzebnych badań, niezbędnych przed ewentualnym założeniem aparatu. Rodzic powinien przygotować się także na wywiad z lekarzem, który może pytać o kwestie związane z rozwojem i zdrowiem pociechy.
Kiedy można założyć dziecku aparat ortodontyczny
Może zdarzyć się, że ortodonta dziecięcy uzna za stosowane odłożenie założenia aparatu w czasie. Spowodowane jest to zazwyczaj koniecznością skorygowania kondycji i ułożenia zębów w jamie ustnej. Proces ten jest nazywany leczeniem zachowawczym. Zadaniem ortodonty dziecięcego jest także dokładnie wyczyszczenie uzębienia, czyli usunięcie osadów. Należy także uprzedzić małego pacjenta, że wizyta, na której zostanie założony aparat, może potrwać kilka godzin. Trudno określić ich dokładną liczbę, dlatego warto zarezerwować na to cały dzień.
Powołując się na swoją wiedzę i wykonane badania, ortodonta dziecięcy podejmuje decyzję, jaki aparat na zęby założyć dziecku. Poniżej przedstawiono najważniejsze cechy dwóch głównych typów aparatów ortodontycznych dla najmłodszych.
1. Aparaty ruchome / zdejmowane
Najczęściej stosuje się je do leczenia lub zahamowania wad zgryzu u najmłodszych pacjentów, zazwyczaj między 4 a 12 rokiem życia. Zadaniem aparatu może być przygotowanie miejsca dla zębów stałych, przesuwanie zębów wzdłuż łuku zębowego czy odsunięcie wargi dolnej lub górnej. Leczenie wymaga zaangażowania ze strony dziecka oraz rodzica, który powinien kontrolować, czy pociecha nosi aparat według zaleceń ortodonty, czyli przez określoną liczbę godzin w ciągu doby.
Aparaty zdejmowane mogą być jedno lub dwuczęściowe. Projektuje się je indywidualnie dla małego pacjenta. Ponadto, w odróżnieniu od aparatów stałych, nie utrudniają utrzymania prawidłowej higieny jamy ustnej. Niezależnie od tego, jaki aparat zostanie założony dziecku, potrzebne będą wizyty kontrolne u ortodonty. Ich plan jest ustalany indywidualnie z lekarzem.
2. Aparaty stałe / ligaturowe
Jak sama nazwa wskazuje, ten typ aparatu jest zakładany na stałe na okres leczenia, a ponadto wymaga uzębienia stałego, więc przeznaczony jest dla starszych pociech. Składa się z wygiętego w łuk drutu, zamków i mocowanych do nich gumek, czyli ligatur. To właśnie ligatury mogą występować w wybieranych przez pacjenta atrakcyjnych barwach, które, choć niewielkiej mierze umilają najmłodszym czas leczenia.
Jeśli leczenie ortodontyczne wymaga założenia aparatu stałego, rodzice powinni uświadomić pacjenta o konsekwencjach, czyli wzmożonej higienie uzębienia i unikaniu pewnych pokarmów, o czym uprzedzi lekarz.
FAQ:
1. Kiedy zabrać dziecko do ortodonty?
Leczenie ortodontyczne dzieci można rozpocząć już w wieku przedszkolnym, zanim wypadną zęby mleczne. Rodzic powinien skonsultować się z ortodontą, gdy zauważy nieprawidłowości w rozwoju uzębienia pociechy, a także jej pewne zachowania, np. zgrzytanie zębami, stale otwarta buzia czy trudności z odgryzaniem lub przeżuwaniem.
2. Leczenie ortodontyczne dzieci - cena
Koszt leczenia zależy przede wszystkim od rodzaju aparatu i wady zgryzu. Aparaty ruchome, które można stosować na mleczaki, są tańsze od aparatów stałych, jednak nie zawsze będą mogły pomóc.
3. Ile trwa leczenie ortodontyczne u dzieci?
Cały okres noszenia aparatu oraz wizyt kontrolnych trwa kilka lat, dlatego warto rozpocząć działania na tym polu jak najwcześniej.
